مناره آجری گسکر مناره بازار، یکی از زییاترین و در عین حال با شکوه ترین بناهای برجای مانده از دوره سلجوقی است که در 9 کیلومتری غرب شهرستان صومعه سرا و بر سر راه دهکده جاده کنار به مناره بازار بنا شده است
به گزارش خبرنگار مهر در رشت، این مناره که در مسیر راه جاده شاه عباسی قرار گرفته است یکی از مهمترین آثار تاریخی گیلان زمین به شمار می رود
مناره گسکر شکلی شبیه مخروط داشته و مقطع این مناره دایره ای شکل بوده که با حرکت به سمت بالا از قطر این مناره کاسته می شود،
محیط این مناره در سطح زمین19 متر و قطر آن در قسمت پائین مناره هفت متر و در فوقانی مناره به235 سانتیمتر می رسد که با احتساب ضخامت 130 سانتیمتری دیوار قطر داخلی مناره در ارتفاع 10 متری از سطح زمین به25 متر می رسد
ارتفاع اولیه مناره 30 متر بود، پنج متر آن بر اثر شرایط جوی و آب و هوایی منطقه و 13 متر آن به دلیل زلزله سال 1369 فرو ریخت و تنها 12 متر از مناره بر جا مانده است
مناره آجری گسکر از آجر و ملات ساروج ساخته شده است از مصالح به کار رفته در این مناره می توان به آجرهای مربع شکل به ابعاد20 در 20 در پنج سانتیمتر و ملات ساروج اشاره کرد
تنها تزئین این مناره دو ردیف آجر کاری تزئینی با نقوش هندسی بوده که به دلیل فرو ریختن قسمت فوقانی مناره مشاهده نیست و در بقیه قسمتها کاملا ساده و بدون آرایش است،
تنها راه ورود به مناره از طریق یک در ورودی است که در قسمت جنوب غربی مناره واقع شده و با قوسی زینت گرفته است و تنها راه رفتن به بالای مناره پله های مارپیچی است که توسط یک ستون نگهدارنده در وسط به ابعاد 10 در 90 سانتیمتر ایستایی یافته است
ارتفاع پله های مارپیچ مناره 25 سانتی متر است و عرض پله ها در قسمت دیواره مناره به 40 سانتیمتر و در قسمت ستون نگهدارنده پله ها به15 سانتیمتر می رسددو نورگیر به ابعاد ارتفاعی یک متر، عمق130 سانتیمتر و پهنای 10 سانتیمتر در مناره مشهود است،
نور گیر اول در ارتفاع شش متری از سطح زمین قرار گرفته و در اثر زلزله سال 1369 تخریب نشد ولی نورگیر دوم همراه با فرو ریختن دیواره از بین رفت که پس از عملیات مرمت این نورگیر را به همان شکل و اندازه نورگیر اول در آوردند
هشت متر از این مناره به همان فرم و شکل اولیه مرمت شده است و هم اکنون ارتفاع مناره به20 متر می رسد ساختمان این مناره طبق نوشته رابینو در کتاب دارالمرزبه نقل از خوچکو به چهل گوش چمنی نسبت می دادند، ولی از نظر تاریخی صحت این موضوع اثبات نشده است و از سوی به روایات محلی سازنده این مناره چهل گوشی چمنی شخصی بوده که زمانی با اقتدار حکومت می کرده و اعلام داشته که قصد دارد با خدا مبارزه کند و برای صعود به آسمان دستور ساخت چنین مناره ای را داده است
هدف اصلی از ساخت مناره گسکر معلوم نیست در هر صورت هدف اصلی از ساخت این مناره بر ما پوشیده است چه بسا که این مناره در دل جنگلی انبوه هفت دغنان بوده و نه به کار راهنمایی می آمده و نه کسی می توانسته بر بالای آن دیده بانی کند ولی از نظر بهره برداری احتمالاً به منظور تعیین زمان دقیق طلوع و غروب خورشید استفاده می شده است
مناره دیگری شبیه این مناره در روستای کلده فومن قرار دارد و در محوطه منزل مسکونی یکی از روستائیان واقع شده است که آجرهای آن به دلیل شرایط آب و هوایی از بالا فرو ریخته و از پائین نیز به دل خاک فرو رفته است و تنها قسمت باقیمانده و ایستایی این مناره که مشهود است به چهار متر می رسد،
همین قسمت باقیمانده نشاندهنده سبک معماری و شباهت فوق العاده زیاد این دو مناره است تا جائیکه اهالی معتقدند این دو مناره توسط یک راهروی زیرزمینی به هم متصل بوده اند
مناره گسکر در حال تخریب است
این مناره هم اکنون در حال تخریب است و در صورت عدم رسیدگی و مرمت شاهد نابودی یکی دیگر از یادمانهای تاریخی این مرز و بوم خواهیم بود علاوه بر این نقاط دیدنی در گوشه و کنار شهرستان صومعه سرا مساجد قدیمی و درختهای کهنسال و بقاع متبرکه ای که تعداد آن به 62 مورد می رسد،
بناهای حفاظت شده ای نیز در این شهرستان موجود است که از آن جمله می توان به چند منزل مسکونی قدیمی در مرکز شهر اشاره کردشهر قدیمی گسکر در جنگل هفت دغنان با گذر از روستای بهمبر درست غرب جاده آسفالته مینا بوبه پونل در کنار راه جاده شاه عباسی بر روی رودخانه اسکندررود آثار خرابه ها و ویرانه های به جا مانده از شهری قدیمی در دل جنگل انبوه هفت دغنانبه وسعت40 هکتار به چشم می خورد
امروزه از بقایای این شهر قدیمی که زمانی شهری آباد و پر رونق بودهمی توان به آثاری همچون حمام، خانه، مغازه، یک پل آجری و گور سیده خروسه خوری سو اشاره کرد این شهر زمانی محل حکومت امرای گسکر بوده و قدمت آن به دوره ایلخانی و صفوی بر می گردد
